Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde Çevre Hukukunu Anlamak

Çevre koruma artık ikincil bir konu değil; ulusal kalkınma, halk sağlığı ve ekonomik istikrarın temel bir bileşeni haline gelmiştir. Küresel düzeyde artan çevresel zorluklar karşısında, Irak ve Kürdistan Bölgesi çevre yönetimini yasa yoluyla kurumsallaştırmak için adımlar atmıştır. Lead Counselors olarak, çevre hukukunun artan öneminin ve bunun iş dünyası, yatırımlar ve kamu refahı üzerindeki doğrudan etkisinin farkındayız. Bu makale, hem Irak hem de Kürdistan Bölgesindeki çevre hukukuna dair yasal çerçeveyi kapsamlı biçimde açıklamakta ve bu yasaların bölgede sürdürülebilir uygulamaları nasıl şekillendirdiğine ışık tutmaktadır.

Irak’taki çevre mevzuatının temeli, 2009 tarihli 27 sayılı Çevrenin Korunması ve Geliştirilmesi Kanunudur. Bu kapsamlı yasa, sürdürülebilirlik, kirliliği önleme ve halk sağlığını koruma ilkelerine dayanmaktadır. Yasanın başlıca hükümleri şunlardır:

• Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED): Tüm yeni projeler, onaydan önce ÇED yapmak zorundadır.
• Kirlilik Kontrolü: Hava, su ve toprak kirliliği üzerine sıkı kurallar mevcuttur; sanayi uyumu esastır.
• Tehlikeli Atık Yönetimi: Tehlikeli atık üreten kuruluşlar güvenli bertaraf standartlarına uymalıdır.
• Yaptırımlar ve Cezalar: Yasa, çevre suçları için idari ve cezai yaptırımlar içermektedir.
• Çevre Fonu: Çevre koruma ve farkındalık projelerini destekleyen özel bir fondur.

Irak Hükümeti ayrıca 2024–2030 dönemini kapsayan Ulusal Çevre Koruma ve Geliştirme Stratejisini hazırlamıştır. Bu belge, çölleşme, su kıtlığı ve petrol kaynaklı kirlilik gibi sorunları ele alarak çevre önceliklerini tüm sektörlere entegre etmeyi hedeflemektedir.

Kürdistan Bölgesi kendi yasal çerçevesine sahiptir: 2008 tarihli 8 sayılı Çevrenin Korunması ve Geliştirilmesi Yasası. Bu yasa, kentsel yayılma, nüfus artışı ve halk arasındaki farkındalık eksikliklerini dikkate alarak çevreyi koruma amacı taşır. Temel hedefler şunlardır:

• Çevresel Planlama: Çevre unsurlarının bölgesel kalkınma planlarına entegre edilmesi.
• ÇED Gerekliliği: Çevreye etkisi olabilecek projeler için değerlendirme zorunludur.
• Doğal Kaynakların Korunması: Ormanlar, su kaynakları ve biyolojik çeşitliliğin korunması.
• Halk Sağlığı ve Farkındalık: Çevre eğitimi ve sürdürülebilir yaşamın teşvik edilmesi.

Yasa, orman ve yaban hayatının korunmasını önemli bir uygulama alanı olarak görür. Kaçak ağaç kesimi ve izinsiz avcılık yasaktır. İhlal durumunda para cezaları, ekipmanlara el koyma ve hapis cezası uygulanır. Bu doğal kaynaklar, sadece biyoçeşitlilik değil, aynı zamanda iklim dengesi ve kültürel miras için de önemlidir.

Balıkçılık da özellikle üreme dönemlerinde ve doğal göl ile nehirlerde düzenlemelere tabidir. Patlayıcı veya kimyasal kullanımı kesinlikle yasaktır.

Ayrıca Kürdistan Doğal Kaynaklar Bakanlığı 2015 tarihli Talimat No. 1 ile petrol faaliyetlerinin çevresel etkilerine dair düzenlemeler getirmiştir:

• Firmalar, faaliyetlerine başlamadan önce ÇED raporları sunmalıdır.
• Arazi ve çevresel zararlar için tazminat ödenmelidir.
• Yıllık çevre fonuna katkı yapılması zorunludur.
• Uluslararası standartlar doğrultusunda çevre tahribatı önlenmelidir.

Bölgede eko-turizm ve sürdürülebilir arazi kullanımı politikaları da desteklenmekte, çevrenin korunması için halktan katılım ve ihbar beklenmektedir. Sivil toplum kuruluşları, Çevre Kurulu ile iş birliği içinde bilinçlendirme kampanyaları yürütmektedir.

Hem Irak hem de Kürdistan Bölgesindeki çevre kurumları kaynak yetersizliği, kurumsal boşluklar ve yetki çatışmalarıyla karşı karşıyadır. Bölgede çevre davaları için uzmanlaşmış bir çevre mahkemesi kurulması yönünde artan bir talep vardır.

Ancak farkındalık artmaktadır. Özellikle inşaat, petrol ve gaz ile imalat sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar, çevre mevzuatına uyum göstermeleri beklenen öncü aktörlerdir.

Lead Counselors, çevre mevzuatına uyum konusunda hukuki danışmanlık ve dava desteği sağlamaktadır. Hizmetlerimiz şunları içerir:

• Proje geliştirme için hukuki durum değerlendirmesi.
• ÇED uygunluğu ve onay işlemleri.
• Çevre zararlarıyla ilgili uyuşmazlık çözümü.
• Yasal ve idari kurumlar nezdinde temsil hizmeti.

Yeni bir proje planlayan bir firma ya da düzenleyici riskleri anlamaya çalışan bir yatırımcı olun, ekibimiz Irak ve Kürdistan Bölgesi çevre yasalarına uygun çözümler sunar.

Irak’ta ve Kürdistan Bölgesi’nde çevre hukuku günümüzün zorluklarına cevap verecek şekilde gelişmektedir. Lead Counselors olarak, müvekkillerimize hem hukuki uyum hem de çevresel sorumluluk alanında rehberlik ediyoruz. Bu yasaları anlamak ve uygulamak sadece bir yasal yükümlülük değil, aynı zamanda sürdürülebilir başarı için stratejik bir adımdır. Ormanları, yaban hayatını ve doğal ekosistemleri korumak hem hukuki hem de ahlaki bir görevdir.